Brak tchu jest bardzo częstym objawem u osób z chorobami serca. Odczucie to można opisać w różny sposób w zależności od danej osoby i indywidualnych okoliczności: może to być duszność, trudności w oddychaniu, ciężki oddech, a w poważniejszych przypadkach — walka o oddech, brak powietrza lub odczucie podobne do tonięcia. Brak tchu może zostać określony przez lekarza terminem medycznym „duszność”.
Duszność może objawiać się uciskiem w klatce piersiowej, dyskomfortem lub wrażeniem opasującego ściskania żeber, jednak objawy te nie są szczególnie specyficzne i mogą również wskazywać na dławicę piersiową (ból w klatce piersiowej spowodowany ograniczonym dopływem krwi do serca). Ważne, by potrafić opisać okoliczności, w jakich odczuwana jest duszność.
Najczęstszym odczuciem jest duszność podczas wysiłku fizycznego. Czynności, z którymi normalnie dał(a)byś sobie bez trudu radę, wywołują wrażenie braku tchu, takie jak to, które pojawia się po bardziej energicznym wysiłku fizycznym. Tymi zwykłymi czynnościami mogą być wchodzenie po schodach lub pod górkę, prace w ogrodzie, a nawet ubieranie się.
Pierwsze objawy mogą pojawiać się stopniowo. Odczuwane trudności przy oddychaniu łatwo jest zbagatelizować, tłumacząc je starzeniem się, brakiem kondycji czy nadwagą. Jeśli jednak zmiana w oddychaniu jest dostrzegana przez członków rodziny lub jest zauważalna w porównaniu z rówieśnikami, może to oznaczać, że problem jest poważny.
Duszność w spoczynku oraz w nocy
Ważne, by umieć rozpoznać ciężką duszność, która występuje nawet w spoczynku i której może towarzyszyć ucisk w klatce piersiowej lub świszczący oddech (objaw zwykle powiązany z astmą lub chorobą płuc).
Uczucie duszności pojawiające się podczas leżenia, które skłania do używania wielu poduszek lub spania na krześle w nocy (nazywane także dusznością spoczynkową w pozycji leżącej), wskazuje, że czynność serca jest znacznie osłabiona i należy niezwłocznie zwrócić się o pomoc medyczną.
Ściśle związane z powyższym jest budzenie się w nocy z ciężkimi napadami duszności, które ulegają złagodzeniu po wstaniu z łóżka lub przyjęciu pozycji siedzącej na jego krawędzi (nazywane także napadową dusznością nocną), Wskazuje ono, że w płucach może gromadzić się wydzielina i płyn (zjawisko to bywa nazywane „wodą w płucach”).
Lekarz może stwierdzić obecność płynu podczas osłuchiwania płuc lub na podstawie zdjęć rentgenowskich klatki piersiowej. Symptomy te nie są związane jedynie z migotaniem przedsionków i mogą być objawem dowolnej choroby, która powoduje zaburzenia czynności serca.
Nagłe nasilenie duszności można również zauważyć, gdy serce przechodzi z normalnego rytmu do migotania przedsionków. Może to trwać od kilku minut do kilku godzin i być związane z kołataniem serca lub wrażeniem przyspieszonego tętna.
Brak tchu występujący w spoczynku może być niepokojący i zwykle wymaga pilnej pomocy lekarskiej. Jeśli migotanie przedsionków występuje nieregularnie i trwa kilka minut lub godzin, a następnie samoistnie powraca do normalnego rytmu, odczuwane duszności mogą mieć podobny przebieg, a oddech pomiędzy napadami może być najzupełniej normalny.
Zgłaszając ten objaw lekarzowi, należy zwrócić uwagę na to, jakie czynniki mogą wywoływać duszność i inne powiązane objawy, takie jak świszczący oddech, kołatanie serca, wrażenie przyspieszonego tętna lub ból w klatce piersiowej.
Należy pamiętać, że brak tchu jest objawem wielu schorzeń i że lekarz będzie musiał wykluczyć inne przyczyny, takie jak choroba zastawek serca, choroba mięśnia sercowego, dławica piersiowa lub inne schorzenia, nawet jeśli stwierdzono u ciebie migotanie przedsionków.
Z tego powodu konieczne może być przeprowadzenie szeregu dodatkowych badań, w tym badań krwi, echokardiogramu, próby wysiłkowej i badań czynnościowych układu oddechowego.